Domagał się zniesienia liberum veto, wprowadzenia dziedziczności tronu, praw politycznych dla mieszczan i poprawy sytuacji chłopów. W Księstwie Warszawskim (1807-1815) członek Dyrekcji Edukacyjnej, Dyrekcji Skarbowej i od 1810 radca stanu. Od 1800 w Towarzystwie Przyjaciół Nauk, od 1808 prezes tej organizacji.

W Królestwie Polskim, w latach 1815-1824, członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów. Od 1824 honorowy minister w Radzie Stanu. 1816 przekazał swe dobra (10 wsi) na własność chłopom, zobowiązując ich do wnoszenia opłat na cele gminne oraz do wpłacania czynszu do Kasy Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego. 1822 wniósł do Rady Stanu projekt uznania chłopów za wieczystych dzierżawców i wydania zakazu usuwania ich z gospodarstw. Inicjator badań z zakresu geologii. W studium O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski (1815) zamieścił mapę geologiczną Polski i krajów sąsiednich, będącą pionierskim opracowaniem w tej dziedzinie wiedzy. Jako dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów przygotował plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Z jego inicjatywy powstała kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, a w 1816 Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach. Autor dzieła Ród ludzki (1819-1820), w którym zawarł rozważania nad prawidłowościami rozwoju społeczeństw.

Stanisław Staszic zmarł w styczniu 1826 roku i według swego życzenia został pochowany na Bielanach w lasku w pobliżu kościoła Kamedułów. Tłumy ludzi brały udział w uroczystościach pogrzebowych, a grób Staszica stał się na długi czas miejscem pielgrzymek.

Dzieła Stanisława Staszica:
„Uwagi nad życiem Jana Zamojskiego”
„Przestrogi dla Polski”
„O statystyce polskiej”
„O ziemiorództwie Karpatów”
„Ród ludzki”